Het gewoontedier, de kapper en de oude Grieken

We are all creatures of habit. We can do most things without even thinking about them; our bodies take charge and do them for us.

-Earl Nightingale-

Ik was bij de kapper. Er moest drie maanden corona-haar af. Onderweg naar de kapper vroeg ik me af hoe hij er aan toe zou zijn. Had de coronacrisis hem financieel hard geraakt? Zou hij angstig zijn en constant met desinfectiemiddel en mondkapjes in de weer zijn? Zou hij blij zijn dat hij zijn vak weer kon uitoefenen of zou hij gestrest zijn om alle verloren omzet in een paar maanden terug te verdienen? Eenmaal in de stoel nam hij de tijd om zaken te desinfecteren en ondanks dat hij een kwartier achter liep op het schema nam hij uitgebreid de tijd. Hij vertelde dat hij blij was dat hij weer mocht, maar voegde hij eraan toe, hij was ook blij dat hij de tijd had genomen om eens wat zaken op een rijtje te zetten. Financieel had hij uiteraard wel wat ingeleverd, maar hij had voldoende vet op de botten en zei te hebben genoten van de verstilling. Hij had nagedacht over de “ratrace” waar we voor corona in vast leken te zitten en hij had nagedacht over wat er voor hem werkelijk toe deed. Het was wat wij bij De Verkikkering vaak aanduiden met verbinding. Hij had in quarantaine gezeten met zijn vriendin en was erachter gekomen dat wanneer ze elkaar nu nog niet naar het leven staan, hun relatie wel stand zou houden. Hij noemde de online spelletjesavonden met vrienden. “Oh en weet je wat ik ook zo fijn vind”, zei hij, “dat ik niet hoef na te denken over welke begroeting bij welke persoon hoorde: een boks, twee zoenen, drie zoenen of een knuffel. Het was nu duidelijk en dat beviel hem wel. Hij ging door, want het beviel hem ook wel hoe relaxt de klanten in de stoel zaten. Het was hem opgevallen dat de klanten veel begripvoller waren als hij wat uitliep en dat het contact in het geheel veel minder gejaagd was.

Ik hoorde het zoveelste verhaal van iemand die de verstilling die Corona met zich meebracht eigenlijk wel aangenaam vond. Iemand die had nagedacht waar het voor hem werkelijk om draait. Iemand die van de nood een deugd had gemaakt en die had genoten van de verbinding die er wel was.

Ik moest denken aan dat we allemaal gewoontedieren zijn. Dat we de dingen doen omdat we ze nou eenmaal altijd zo hebben gedaan, zonder ons af te vragen of dat is wat we willen. Neurologisch gezien zijn we ervoor bedraad. Om hersencapaciteit vrij te houden voor noodsituaties maakt ons brein shortcuts zodat we niet bij alles hoeven na te denken. Dat is heel handig als ik een gesprek voer als ik autorijd, maar het is ook de valkuil waardoor we blijven hangen in gedrag en gedachten die niet goed voor ons, nee zelfs schadelijk voor ons zijn. Gnothi Seauton, Grieks voor ‘Ken Uzelf’, stond boven de tempel van Apollo, de plek waar de Grieken het Orakel van Delphi om raad vroegen. Veel klassieke Griekse filosofen, zoals Socrates, waren overtuigd van het idee dat ware kennis over het leven start bij intensief zelfonderzoek. Dat is wat deze kapper had gedaan. Hij had zichzelf vragen gesteld als: wat wil ik echt en wat vind ik echt belangrijk? We zijn allemaal noodgedwongen stilgezet, de ene klaagt en de ander grijpt de kans aan om uit de ratrace te stappen en naar binnen te gaan.

Laat los wie je denkt te moeten zijn. Richt de blik naar binnen en vind antwoorden op vragen als wie ben ik echt en wat wil ik echt? Toen ik net afgestudeerd was riep ik de maatschappelijke waarden na: ik wil een verantwoordelijke baan, ik wil een huis en een auto en ik wil reizen. Ik wil van het leven genieten en feesten en eten en drinken. Nu ik richting de tweede helft van de 40 ga lach ik daar om. Waar was mijn eigen wens en verlangen, waar was mijn eigenheid? Ik had nog onvoldoende naar binnen gekeken om te weten wat ik echt wilde. Alleen had je dat toen niet tegen me moeten zeggen; ik wist drommels goed wat ik wel en niet wilde. En zo is het ook met de klagers. Ze denken precies te weten wat ze willen. De vraag is echter: wie is hier aan het woord? Het brein? Het geautomatiseerde gedrag van het lichaam?

Verstillen, rust, natuur en meditatie zijn toegangspoorten tot je eigen zelf. Hoe stiller je wordt hoe beter je jezelf kunt horen. Er is steeds meer wetenschappelijke evidentie voor de effecten van meditatie en natuur op de menselijke geest, maar oude meesters wisten het al lang. Er is niets nieuws onder de zon, maar blijkbaar blijven we hardnekkig vergeten.

Lijkt het je wat om te mediteren, maar je weet niet waar je moet beginnen? In de verkikkertribe op facebook starten we binnenkort met een meditatiecursus. Deelname is gratis. Je kunt je voor de groep aanmelden via www.facebook.com/groups/verkikkertribe

Breek dat gewoontedier en beweeg in je eigen richting. Nu ben jij aan de beurt.

Stel jezelf de juiste vragen

(leestijd: 5 minuten)

Sterre van Leer schreef dit voor psychologie magazine:

En ja hoor, de verveling slaat toe en meteen begint het grote mopperen. Dat straks ook de zomervakantie ons nog wordt afgepakt. Dat het belachelijk is dat de juf voor de klas moet zonder mondkapje. Of we nou eindelijk weer eens naar IKEA mogen (en jawel hoor, meteen rijen voor de deur, want Nederland is niet alleen kampioen mopperen maar ook kampioen consumeren-als-tijdverdrijf (Psychologiemagazine nieuwsbrief 30-4-2020):

Hoe langer deze coronatoestand duurt, hoe vervelender ik het vind. Het was zo bijzonder wat er gebeurde, wanneer maken we nou zoiets mee? Even was het leuk, maar het leuke is er nu wel van af. Dat zie ik ook om me heen. Steeds meer zie ik mopperende mensen. Mensen die de maatregelen als gevolg van COVID-19 zat zijn. De verveling slaat toe, we voelen ons beperkt in onze mogelijkheden en we willen terug naar “normaal”. Wat kunnen we doen?

Het is niet altijd zo geweest, maar ik heb geleerd om goede vragen te stellen aan mezelf. In onze trainingen en coachings maken we ook veel gebruik van deze waardevolle aanpak. Als je niet de juiste vragen stelt dreigt er namelijk het gevaar dat je het kernprobleem niet raakt, maar slechts aan de oppervlakte wat plak- en stutwerk verleent. Duurzame resultaten willen we, dus wil ik je uitdagen om een paar vragen te beantwoorden. Als we terug willen naar ”normaal” moet je antwoord geven op de vraag: Wat is normaal? Goed, we zullen het erover eens zijn dat een als clown verklede kat op een éénwieler niet normaal is, maar dat is niet waar ik het hier over wil hebben. Als je naar de vraag kijkt, lijkt deze gemakkelijk om te beantwoorden. Waarschijnlijk is je eerste ingeving zoiets als: gewoon zoals het was! De vraag is echter: Is dat normaal? Als je bedenkt dat er legio verandercoaches zijn, verandermanagement bestaat en dat goede voornemens vaak in februari alweer gesneuveld zijn, geeft dat misschien wel aan dat we als soort nogal moeite hebben met verandering. We willen dus niets liever dan “normaal, niets liever dan wat we al kennen. Ofwel we willen niet veranderen, ofwel het lukt ons niet om de gewenste verandering vol te houden. We zijn over het algemeen niet zo gek op verandering. Zeg eens eerlijk, hoe vaak ben jij dingen blijven doen omdat je ze altijd zo gedaan hebt? We zijn gewoontedieren en verandering is eng. Je weet wat je had, niet wat je krijgt. Dit geeft wat mij betreft een andere kijk op de vraag wat nu precies normaal precies.

Door de maatregelen als gevolg van COVID-19 zijn we op dit moment enigszins beperkt. We kunnen niet naar restaurants, cafés, voorstellingen, festivals, we mogen niet samenkomen enzovoort. Het voelt alsof “onze vrijheid ons wordt afgenomen”. Een goede vraag die je jezelf hierbij kunt stellen is: Wat is vrijheid? In deze eerste week van mei en het 75-jarig jubileum van onze vrijheid is deze vraag ook erg relevant. Het lijkt misschien een gemakkelijk te beantwoorden vraag. Waarschijnlijk is je eerste ingeving iets zoals: gewoon dat we kunnen doen wat we willen! Ik wil je vragen: Is dat vrijheid? Ik moet rondom het thema vrijheid altijd een klein beetje lachen als ik me bedenk dat we ons kleden volgens een bepaalde modetrend die we niet zelf hebben bedacht, dat we participeren in een economisch systeem dat we niet zelf hebben ontworpen, dat we ons houden aan afspraken die anderen hebben gemaakt, dat we doen wat onze baas van ons vraagt. Dan rijst bij mij de vraag: hoe vrij zijn we eigenlijk? We maken deel uit van iets dat veel groter is dan wijzelf. Of we dat nu willen of niet. Op veel dingen die op ons pad komen hebben we totaal geen invloed: het weer, verlies van gezondheid en geliefden, financiële tegenslag, dalende rente en stijgende huizenprijzen. Precies dit kunnen mensen niet aan, het feit dat we op veel dingen totaal geen controle hebben. Daarom creëren we schijncontrole. Op dat hele kleine stukje waar we denken een beetje controle uit te kunnen oefenen, gaan we helemaal los. Er worden boze stukken geschreven op internet en er worden boze reacties gegeven op media-uitingen en op sociale media. Er wordt veel geklaagd. Het geeft ons de illusie van controle op de situatie. Dat is veel minder beangstigend dan overgave, minder beangstigend dan acceptatie en berusting.

Bijna alle spirituele stromingen en alle verlichte meesters uit het verleden en heden ten dage, zeggen hetzelfde: vrijheid zit niet in controle over wat er op je afkomt, maar in jouw reactie op dat wat erop je afkomt. Wijze woorden, maar dan zit je nog steeds met dat gevoel of niet?

Nog een uitdagende vraag: wat zijn emoties en waar komen ze vandaan? Het antwoord hierop is niet zo simpel maar ligt in observatie en zelfonderzoek. Bij de Verkikkering zijn we erg enthousiast over meditatie. We zijn zelfs zo enthousiast dat we iedereen aanraden het te doen omdat er ons inziens geen andere methode is die je zo snel vooruit helpt als meditatie. Zijn in het nu en observeren wat zich aandient, zonder mee te gaan in het verhaal dat je erover vormt, is een geweldig effectieve manier om te onderzoeken wat emoties eigenlijk zijn. Je zal merken dat emoties sensaties in een bepaald deel van je lichaam zijn. Oké, lekker dan, maar wat heb ik daaraan, vraag je je misschien af. Wacht, het wordt beter. Als je bij die sensatie kunt blijven, zul je merken dat die sensaties niet statisch zijn, maar voortdurend veranderen. De vraag rijst dan waardoor ze worden veroorzaakt. Het zijn je gedachten. Gewoon dat wat je denkt. Echt, zo simpel is het. Het mooie van gedachten is dat je ze zelf kunt kiezen ook al denk je vaak van niet. Door meditatie kun je ervaren dat je gedachten hebt (en niet je gedachten bent) en dat ook deze komen, maar ook weer gaan. We hebben gedachten op basis van de dingen waarin we geloven, dingen die we horen in de sociale subclub waartoe we behoren, onze familie, vrienden en onze maatschappij. Het lastige met gedachten is dat ze zo snel gaan dat ze soms niet eens je bewustzijn passeren. Sommige van je overtuigingen zijn onbewust. Doordat je vasthoudt aan gedachten, houd je de emoties die daarbij horen in stand. Stel dat je gedachten hebt als: mijn vrijheid wordt me afgenomen door de COVID-19 maatregelen. Welke gevoelens heeft dat tot gevolg? Boosheid? Verdriet? Onmacht? Angst? Zijn die wenselijk voor je?

Ik zeg niet dat je lijdzaam moet toezien en vervallen in een grote apathische berusting. Natuurlijk ga je kijken waar je invloed ligt en deze gebruiken, maar kijk eerst eens naar jezelf. Stel jezelf de juiste vragen. Kijk naar je gedachten en kijk naar welke emoties die oproepen. Geloof jij werkelijk dat wat jij denkt dat normaal is, ook werkelijk normaal is? Geloof jij werkelijk dat wat jij denkt dat vrijheid is, ook werkelijk vrijheid is? En als alles dan is zoals jij denkt dat goed voor je is…dan komt er wel iets anders dat je onwenselijk vindt en zit je nog steeds met jezelf. Elizabeth Gilbert maakte daar een prachtig treffend filmpje over (schrijver, essayist en biograaf, o.a. bekend van haar boek “Eat, pray, love” dat in het Nederlands verscheen onder de titel “Eten, bidden, beminnen”). Het filmpje van Elizabeth Gilbert vind je HIER.

Er is altijd wel iets dat op ons pad komt dat we als onwenselijk bestempelen. Daarop hebben we voor het grootste deel geen invloed. Voordat we reageren op de gebeurtenis zelf, is het slim om eerst de juiste vragen te stellen. Onze ervaring is dat meditatie je sneller vooruit helpt dat wat dan ook. Als een raket schiet je naar de kern en voorkomt het dat je je pijlen richt op de buitenste laag alleen. Er is altijd wel iets, totdat jij met jezelf kunt zijn. Totdat je werkelijk vrijheid kunt ervaren in jouw reactie op de gebeurtenis in plaats van op de gebeurtenis zelf. Ik heb boze reacties afgezworen. Ze dienen me niet. Het geeft me ongezonde adrenaline en ik bereik er niets mee. Ik ervaar vrijheid in de keuze van mijn reactie, zodat ik invloed kan uitoefenen op de gebieden waar ik ook werkelijk invloed heb. Dat is voor mij vrijheid of ik nou naar IKEA mag of niet.

Waarom mediteren toch een goed idee is

Onlangs sprak ik met een aantal vrouwen over mediteren. Ik vroeg ze of ze mediteerden en van de 11 vrouwen, deden 2 het regelmatig.

Meditatie lijkt nog niet helemaal ‘mainstream’, alhoewel het voor ons beiden een dagelijks gebruik is geworden en eerlijk gezegd is het een van de meest heerlijke dingen die wij voor onszelf doen. Toch horen we vaak dat:

het niet ‘wil’ omdat er zoveel in het hoofd gebeurt (‘ik moet toch stil zijn en stil zitten?’)
het te ‘zweverig’ is. Het heeft inderdaad wel een beeld dat het min of meer voor ‘spirituele’ mensen is. Terwijl we allemaal in essentie natuurlijk spiritueel zijn. Het woord ‘spiritueel’ heeft een negatieve connotatie met hippies, geitenwollen sokken en religie. Als je je daar niet mee wilt associëren, kies je niet om te mediteren.
het te veel tijd kost
ze niet weten waarom je het zou doen. Waar is het eigenlijk goed voor?

Allemaal hele legitieme redenen om het niet te doen. Als je het niet wilt, dan wil je het niet.

Toch wil ik je vragen het eens te proberen. Waarom?

Ten eerste wil ik je wat vertellen over je pijnappelklier.

De pijnappelklier (‘pineal gland’) is een klein pijnappelvormig orgaan zo groot als een rijstkorrel, in het centrum van je hoofd. Het speelt een essentiële rol in je slaappatroon, in het nemen van besluiten, je prestatievermogen en het stuurt je z.g. ‘Circadian ritme’ aan, ofwel je biologische klok, door de productie van melatonine. Als je je pijnappelklier gezond houdt, zal dit positieve effecten hebben op al deze onderdelen, waardoor je beter zult slapen, je minder stress ervaart en meer bewust bent van de wereld om je heen.

Een effectieve manier om deze klier gezond te houden en meer te activeren, is door meditatie. Meditatie zal de pijnappelklier activeren waardoor de functies, tot zover bekend, beter uitgevoerd zullen worden. Je zult ook merken dat je je gedachten en gedrag beter zult gaan observeren, waardoor je ze kunt veranderen als je dat nodig vindt. Meditatie zorgt voor een diepere bewustwording van jezelf en je leven, waardoor je je ook meer ‘levend’ zult voelen, in plaats het idee te hebben dat je alleen maar aan het overleven bent.

Alleen al hier om zou meditatie volgens ons een goed idee zijn. Maar als dit te zweverig of te vaag voor je is, dan komen hier wat redenen (met wetenschappelijk bewijs) dat meditatie écht goed voor je is

1.Het reduceert stress.

Een studie met meer dan 3.500 volwassenen toonde aan dat meditatie als middel voor stressreductie waarmaakt (1) . Normaal gesproken veroorzaakt mentale en fysieke stress verhoogde niveaus van het stresshormoon cortisol. Cortisol bevordert het ontstekingsproces in je lijf. Hierdoor kun je een verstoorde slaap krijgen en depressieve gevoelens krijgen en kun je minder helder denken. Ook ben je meer vatbaar voor ziekten.

In een onderzoek waarin in 8 weken mensen gingen mediteren, werd bewezen dat meditatie de stijging van cortisol en ontstekingsprocessen verminderde (2) , hierdoor verminderde angststoornissen en paniekaanvallen.

2. Het verbetert je zelfbewustzijn

Sommige vormen van meditatie kunnen je helpen een beter begrip van jezelf te ontwikkelen, waardoor je kunt groeien naar je beste zelf.

Er zijn bepaalde soorten meditaties die expliciet bedoeld zijn om je te helpen beter inzicht in jezelf te ontwikkelen en hoe je omgaat met andere mensen. Andere vormen leren je om gedachten te herkennen die schadelijk of zelfvernietigend kunnen zijn. Het idee is dat naarmate je meer bewust wordt van je denkgewoonten, je ze kunt sturen naar meer constructieve patronen.

3. Je kunt je beter focussen

Meditatie is als sporten voor je brein. Het helpt je om je langer te concentreren en je beter te focussen op waar je mee bezig bent.

Een onderzoek keek bijvoorbeeld naar de effecten van een acht weken durende meditatiecursus en ontdekte dat dit het vermogen van de deelnemers om zich te heroriënteren en hun aandacht te behouden, verbeterde (3) . Dit is handig als je weinig tijd hebt, maar veel wil doen. Je kunt je langer richten op de taak, waardoor je sneller en beter werk doet.

4. Je kunt er aardiger door worden

Je bent misschien al heel aardig, maar je vindt jezelf ook vast weleens boos of gefrustreerd. Je reageert dit misschien dan ook wel af op anderen. Door meditatie kunnen positieve gevoelens meer naar boven komen, zoals liefde, medeleven en dankbaarheid. Er zijn speciale meditaties (zoals ‘metta’) die daar speciaal voor bedoeld zijn. Er zijn 22 studies geweest die hebben aangetoond dat medeleven is vergroot bij mensen die deze meditatie deden (4).

5. Kan geheugenverlies op latere leeftijd reduceren

De verbeterde focus die je kunt krijgen door regelmatige meditatie kan het geheugen en de mentale helderheid verhogen. Deze voordelen kunnen helpen bij het reduceren van leeftijdsgebonden geheugenverlies en dementie.

Dit is toch een aantal goede redenen om toch eens te proberen om te mediteren. Vind je dat lastig?

Binnenkort komen we met 5 tips hoe jij kunt leren te mediteren als je het nog nooit hebt gedaan.

Bronnen:

1 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24395196

2 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0889159112004758

3 https://link.springer.com/article/10.3758/CABN.7.2.109#page-1

4 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24979314

5 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26445019

Waarom je tijd voor jezelf wil maken (+ 5 tips om dat te doen)

Het enorme effect dat goed voor jezelf zorgen heeft, is de reden om met De Verkikkering te beginnen. Marije en ik hadden afzonderlijk van elkaar ervaren dat het belangrijk was om goed voor onszelf te zorgen. Onze eerste workshop heette “Nu ben jij aan de beurt” en eigenlijk zegt die titel precies wat wijzelf hebben gedaan: onszelf een beetje meer op nummer 1 zetten. Het heeft ons in onze levens zoveel moois gebracht, maar het druist zo in tegen overtuigingen en waarden in onze maatschappij. We voelden allebei de behoefte om dit met anderen te delen. We willen mensen om ons heen los maken uit hun “moetens”, hun zelfsaboterende overtuigingen en zelfs hun zelfafwijzend gedrag. Van overleven naar leven, van moeten naar willen, van tekort naar overvloed en van stress naar ontspanning en vrijheid.

Als reflectiedocent kom ik dagelijks in aanraking met het zelf afwijzende gedrag en de zelf saboterende overtuigingen en gedachten van studenten. Twee vragen verwijderd van de originele problemen ligt steevast angst. We zijn allemaal in meer of mindere mate bang om niet goed, slim, mooi etc. te zijn. Niet genoeg te zijn. Het is een vaak diepgewortelde overtuiging die vrij gemakkelijk te verklaren is, als je bedenkt dat we als kind al vrij snel leren om ons aan te passen aan de wensen van anderen: aan die van ouders voor voedsel en troost, aan die van leraren voor het ontwijken van straf en de beloning van een goed rapport. Later in ons leven gaat het om aanpassing ten behoeve van goedkeuring van anderen om erbij te horen: klasgenoten, collega’s, sociale groepen en nog steeds (hardnekkig!) ouders en later in sommige gevallen schoonouders. We willen niet onderdoen voor alle succesvolle mensen op Instagram en we willen niet onderdoen voor die andere ouders die alles blijkbaar succesvol en tegelijkertijd doen. Dus? We passen ons massaal aan, want we voelen ons niet genoeg. Soms subtiel: we kleden ons passend voor een sociale gelegenheid (is een pak met een stropdas niet ook gewoon een uniform?). Soms minder subtiel: we verloochenen onszelf door niet te zeggen of te doen wat we diep van binnen willen: we verkondigen meningen die niet van onszelf zijn en we vertonen gedrag dat niet bij ons past. En daarin zijn we over het algemeen kei- en keihard voor onszelf. Wedden dat ook jij soms “ja” zegt terwijl je “nee” wil?

Ik was hierop geen uitzondering en nóg pas ik me in meer of mindere mate aan, maar tegenwoordig heb ik wel beter in de smiezen wanneer ik mezelf daarmee geweld aan doe.

Eén van de belangrijkste redenen om onszelf voorbij te lopen en veel (onnodige) stress te creëren, is de overtuiging dat het egoïstisch is om aan jezelf te denken. Het is egoïstisch wanneer je goed voor jezelf zorgt, wanneer je jouw belang zwaarder laat wegen dan het belang van de ander. Barmhartigheid en zelfopoffering is op een voetstuk geplaatst en zelfzorg is met het woord egoïsme van een negatieve connotatie voorzien. Als mensen dat negatief vinden dan zijn we toch zeker gek als we dat gedrag juist laten zien? Het zou afwijzing kunnen betekenen. Het zou verstoting kunnen zijn en dat terwijl je het omgekeerde wil: acceptatie, liefde, aandacht, erkenning en waardering.

Ik was al beter geworden in zeggen wat ik vind en doen wat ik wil, maar afgelopen jaar was het zelfs noodzaak voor zelfbehoud. Mijn vriend Thomas kreeg vorig jaar geheel onverwacht de diagnose acute lymfatische leukemie. Kanker dus.. Slechts 30 lentes jong, een gezonde en actieve levensstijl..en kanker. Ons leven stond uiteraard op zijn kop. De dood keek onverwachts om de hoek en joeg ons schrik aan. Een periode van ziekenhuisopnames, eindeloze chemo’s en uiteindelijk bestraling en een stamceltransplantatie volgde. We leefden tussen hoop en vrees. Nergens in dit hele traject zijn we boos geweest, wel enorm bang. We zijn nu een jaar verder en hij leeft nog! Hij heeft stamcellen van zijn broer gekregen en de vreselijke aftakeling door chemo’s en bestraling is langzaam op z’n retour. Hij heeft weer een beetje energie en langzaamaan geven we afgelopen jaar een plekje en durven we voorzichtig weer vooruit te kijken. In deze tijd heb ik veel gereisd tussen ziekenhuizen (mijn moeder was ook erg ziek). Ik zat in de doe-modus: ziekenhuisbezoeken, mensen op de hoogte stellen, wasjes draaien en tasjes voor in het ziekenhuis maken, mee naar doktersafspraken en poliklinische chemo’s. Ik was in één klap van partner naar mantelzorger gegaan. Niemand heeft me wat gevraagd, ik had het te doen. In het begin hield ik het vol op adrenaline en stress, maar hoe langer het duurde hoe meer ik besefte: als ik zo doorga, dan heeft Thomas straks helemaal niets meer aan me. Jezelf wegcijferen mag dan nobel lijken, maar uiteindelijk is niemand daarmee geholpen. Dus? Dus ik ging weer beter voor mezelf zorgen. Ik doseerde (in overleg met Thomas) mijn ziekenhuisbezoeken. Ik bleef sommige dagen thuis om op adem te komen, om voor mezelf te zorgen. Ik zegde goed bedoelde afspraken met vrienden af om alleen te kunnen zijn. Ik zorgde ervoor dat ik gezond kookte en at en ik ging weer sporten. Deed ik dat omdat ik mezelf belangrijker vond dan Thomas? Nee! Ik deed het vóór hem. Omdat ik zo goed voor mezelf zorgde kón ik er voor hem zijn. Ik weigerde om mezelf helemaal op te offeren. Daar zou zowel hij als ikzelf helemaal niets aan hebben. En toch kost zoiets moeite. Ook ik had af en toe een vervelend knagend gevoel waarbij ik dacht: oeh, wat zouden anderen wel niet denken als ik nu een paar dagen op vakantie ga? Zouden anderen mij egoïstisch vinden en niets meer met me te maken willen hebben? Ik zette dat “stemmetje” opzij in de wetenschap dat niet goed voor mezelf zorgen geen optie was. Ik was ervan overtuigd dat Thomas me nodig had en dat hij een sterke partner nodig had, niet een opgebrande.

Ik werkte voor de Hanzehogeschool en ik werkte met Marije aan De Verkikkering. Ik zorgde goed voor mezelf en kon er voor Thomas zijn. Ik wist al dat het goed voor mezelf zorgen belangrijk was, maar afgelopen jaar was verkikkering ten top. Ik heb een missie: iedereen zorgt goed voor zichzelf, is daarom waardevol voor anderen en zichzelf. Als bonus wordt onze communicatie eerlijker: we doen wat we willen en we zeggen wat we bedoelen.
Allemaal leuk en aardig Christian, maar hoe doe ik dat dan, goed voor mezelf zorgen? Ik geef je vijf tips om mee te starten.

1. Alleentijd. Om te weten wat je echt wil en nodig hebt zul je naar jezelf moeten luisteren. Dat gaat slecht als je aandacht wordt gekaapt door verzoeken, opmerkingen, moetens die van anderen komen. Luisteren naar jezelf doe je alleen..met jezelf. Voor mij betekende dat ’s avonds na het werk minimaal een uur mijn telefoon uit ging en ik alleen was met mijn eigen gedachten en gevoelens. Eng en uitdagend, maar wat mij betreft essentieel voor zelfzorg. Je kunt experimenteren met het plannen van een uur alleentijd op een dag. Als het goed voelt kun je het uitbouwen.

2. Meditatie. Om met je eigen gedachten en gevoelens om te gaan in je “alleentijd”, kan het heel nuttig zijn om jezelf te trainen in het observeren van je gedachten en ze te zien als niets meer dan dat: gedachten. Je hebt gedachten, je bent je gedachten niet. Dat is een wezenlijk verschil! Wanneer je druk bent en je aandacht wordt constant gekaapt voelen gedachten heel waar en echt. Meditatie is niets zweverigs en is niet verbonden aan een religieuze stroming. Het is simpelweg zijn met wat is. Je geest produceert gedachten en tijdens meditatie leer je steeds meer afstand te nemen van gedachten of om op z’n minst gedachten te zien voor wat ze zijn: gedachten (die emoties uitlokken). Mediteren is soms lastig en confronterend, maar het is enorm heilzaam. Mediteren leert je om te zijn in het hier en nu. Geen eindeloze aaneenschakeling van gedachten over de toekomst of het verleden (ze sleuren je mee de diepte in!), maar eerlijk te zijn wat wat zich in het hier en nu aandient.

3. Eet gezond. Het is verleidelijk om jezelf te troosten met comfortfood. Die reep chocolade of dat glas wijn heb je toch echt wel verdiend na zo’n zware dag? Op korte termijn kan zoiets heel bevredigend zijn, maar rommel eten/drinken berooft je van energie. En juist energie is wat je wil hebben in een moeilijke periode. Het gevolg van het eten van rommel is dat je je steeds slechter gaat voelen. Wat is dan gezond en wat is rommel? Dat weet je best: groente en fruit is goed en chocolade, chips en alcohol is rommel.

4. Blijf bewegen. Je hoeft niet in één keer 5 dagen per week aan de gewichten te hangen in de sportschool (maar als je wil, ga je gang!). We weten allemaal dat bewegen goed voor je is. Zitten is het nieuwe roken. Bewegen zorgt voor een betere spijsvertering en een goede doorbloeding in je lijf. Bovendien maakt bewegen stofjes aan waardoor je je beter voelt. Het is een bewezen remedie tegen depressie. Ik weet het, je hebt er geen zin in, want op korte termijn voelt op de bank zitten en Netflix kijken fijner, maar echt; doe jezelf een plezier en ga sporten, wandelen, fietsen, zwemmen. Het liefst alleen zodat je je eigen gedachten en gevoelens nog eens kunt observeren.

5. Schrijf. Schrijf je gedachten op. Je hoeft geen schrijverstalent te bezitten om te kunnen schrijven. Je laat het aan niemand lezen, je doet dit voor jezelf. Het mooie van opschrijven wat je denkt is dat het tastbaar wordt. Misschien herken je patronen van dingen die steeds terugkomen? Iets dat blijkbaar belangrijk voor je is? Ik heb mezelf enorm leren kennen door te schrijven. Jij alleen met jou en je gedachten.

Laat je ons weten wat je van deze blog vond? Laat een reactie achter. Vinden we leuk!