Ken je ook mensen die heel hard werken, en je ziet dat het bijna niet goed gaat?
Herken je dat er mensen zijn die zonder een duidelijke reden, zich ziek melden? Of collega’s die emails versturen in het weekend? Of misschien doe je dat zelf wel.
Herken je misschien het gevoel dat je niet altijd wordt gewaardeerd? Of wellicht herken je het gevoel van ‘is dit alles?’
Misschien ken je mensen die het gevoel hebben dat ze er niet toe doen. Mensen die een kort lontje hebben en die juist de confrontatie opzoeken.. ken je die? Of is alles ‘te veel’ ?
Hoe kan het dat sommige mensen in een burn-out belanden en anderen niet? Hoe kan het dat sommige teams bestaan uit gezonde en gelukkige medewerkers en andere teams uiteenvallen door medewerkers met burn-outs of ziekte? Waar hangt dit vanaf?
Toen ik inmiddels meer dan 10 jaar geleden bij een organisatie werkte, was ik vrijwel altijd gestrest. Ik stond de hele tijd ‘aan’. Ik was altijd druk, en ik vond dat het werk altijd af moet. Ik was meer dan 3 keer per jaar ziek. Mijn werk vond ik best leuk en vaak kwam ik ’s avonds doodmoe thuis met weinig energie voor mijn man en jonge kinderen. Maar ik draafde door, want ik wilde succesvol zijn. Gezond en gelukkig was ik niet echt. Ik nam afscheid van de organisatie doordat ik ging emigreren naar Australië om een droom werkelijkheid te maken. Aldaar ging het eerste paar maanden prima, maar na verloop van tijd toen ik eenmaal een baan had en het gewone leventje weer begon, begon het oude gedrag van ‘aan staan’, laag in energie zijn en tja .. het gevoel van ‘is dit alles’ weer terug te komen. Toen ik op een dieptepunt in mijn gezondheid en geluk belandde, openden opeens mijn ogen en ging ik onderzoeken wat ik echt belangrijk vond. Langzamerhand kroop ik uit het dal en werd ik steeds gezonder en gelukkiger.
Waarom ik in een ongezonde, ongelukkige toestand belandde, kwam door twee factoren. Aan de ene kant hing het af van mijzelf: hoe keek ik tegen de wereld aan? Aan de andere kant hing het af van mijn (werk-) omgeving: kreeg ik wel van mijn (werk-) omgeving wel wat ik nodig had?
Zo zit het ook met jezelf én met jouw medewerkers: de ene belandt in een burn-out en de andere niet omdat er allerlei persoonsgebonden en situatie/omgevingsgebonden factoren zijn die allemaal verschillend zijn.
In het boek ‘Leidinggeven aan Millennials’ van Thijs Lauspauch spreekt Thijs over deze eigenschappen. Onderstaande eigenschappen brengen een groter risico met zich mee in het ontwikkelen van een burn-out: vaak hebben mensen met een burn-out deze persoonsgebonden eigenschappen:
- Traumatische ervaringen in het verleden, jeugd of op het werk
- Mensen die de neiging hebben om negatieve of angstige gevoelens te ervaren zoals piekeren
- Mensen die de neiging hebben om het werk zo goed, trouw, verantwoordelijk en zo secuur mogelijk te doen ( ‘consciëntieus)
- Mensen die de neiging hebben om je eigen eisen en verlangens ondergeschikt te maken aan die van anderen.
- Perfectionisme – de neiging om werk altijd perfect te doen en nooit een fout te maken
- Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Als ik terug kijk, had ik zeker een groot verantwoordelijkheidsgevoel, en daarnaast ook perfectionisme. Ik kon het allemaal wel zelf, en ik moest het ook doen want ik kon dat het beste. Ook maakte ik me vaak vreselijk zorgen.
Als we inzoomen op de persoon zelf, dan zul je erkennen dat elk mens een verleden met zich meedraagt, beïnvloed door het gezin waarin hij/zij is opgegroeid, de cultuur, de maatschappij en de mensen om zich heen. Hoe stressbestendig iemand is, of hoe vatbaar iemand is voor een burn-out, hangt af van factoren: het soort werkdruk, genen, persoonlijkheid, opvoeding, hoe je gewend bent met problemen om te gaan. Als een complex web zijn al deze factoren met elkaar verbonden.
De mensen die gelukkiger en gezonder zijn, hebben minder van deze persoonsgebonden factoren die een rol spelen. Wellicht zijn ze weerbaarder omdat ze minder piekeren, beter aan zichzelf kunnen denken en zich minder afvragen wat andere mensen van hun denken. Bij sommige mensen is dit gewoon zo. Ze zijn zo opgegroeid en zijn van zichzelf weerbaar. In mijn geval moest ik juist met al die persoonsgebonden factoren ‘dealen’ door diep in mezelf te gaan kijken waar al dat gedrag vandaan kwam, om het daarna te laten gaan.
Maar niet iedereen kan dat of wil dat en kan dan in een vicieuze cirkel blijven ronddansen van hetzelfde gedrag.
Daarnaast speelt de situatie en de omgeving een grote rol. Als er in de omgeving of werksituatie de volgende situatiegebonden eigenschappen zijn, dan zullen die persoonsgebonden eigenschappen samen met onderstaande, zorgen voor een recept voor een burn-out.
De situatie gebonden eigenschappen die een rol spelen:
- Weinig support op het werk door leidinggevende of door collega’s onderling
- Conflicten op het werk of in persoonlijke sfeer
- Weinig teamspirit, negatieve werksfeer of pestgedrag op het werk
- Weinig job control – het gevoel dat de belangrijke beslissingen door iemand anders worden genomen
- Slechte match tussen persoon en werk – bijv. overvraging
- Angst voor inkomstenverlies
Natuurlijk is het voor ieder persoon weer anders, maar als je deze persoonsgebonden factoren en omgevingsfactoren bekijkt en in je achterhoofd houdt, kun je gaan kijken waarom juist sommige mensen gelukkiger en gezonder zijn en anderen sneller ziek zijn of in een burn-out belanden.
Hoe denken wij dat je gelukkigere en gezondere medewerkers kunt krijgen?
Martin Seligman ontwikkelde het PERMA model, een mooi model met 5 bouwstenen voor geluk.
Wij hebben ‘m alleen wat aangepast en er een 6e aan toegevoegd: gezondheid. In onze ogen is gezondheid een fundament waarop verder gebouwd kan worden en zonder energie en gezondheid, voelen we ons ook mentaal vaak minder.
- Positieve emoties: mensen moeten in een positieve stemming zijn en zich goed voelen.
- Betrokkenheid: mensen willen zich betrokken voelen bij hun werk en een gevoel van ‘flow’ hebben.
Relatie: mensen willen zich verbonden voelen met anderen.- Doelbewust: mensen willen bijdragen aan een groter doel en voldoening ervaren
- Uitdaging en prestatie: mensen willen uitgedaagd worden en iets presteren
- Gezondheid: mensen willen letterlijk lekker in hun vel zitten.
Als leidinggevende is het zaak om niet alleen te kijken naar wat jij kunt betekenen in het geluk en gezondheid van je medewerkers, het is ook belangrijk om mensen hun eigen verantwoordelijk te laten nemen én leiderschap te nemen over deze 6 punten door in gesprek te gaan. Waar schuurt het? Wat is iets wat jij als leidinggevende kan doen voor je medewerkers en wat is juist iets wat de medewerker zelf zou kunnen onderzoeken en veranderen? Spreek wederzijdse verwachtingen naar elkaar uit.
Als leidinggevende kun je een situatie creëren waarin de medewerkers zich positief voelen en uitdaging hebben en prestatie kunnen leveren, zich betrokken voelen en verbinding hebben met anderen. Je hebt anderzijds weinig invloed op de persoonsgebonden factoren in je medewerkers, zoals traumatische ervaringen of een negatieve mindset. Wat je wél kunt doen is in gesprek gaan hierover en ze ondersteunen in het zoeken naar een coach of workshop waarin ze naar hun eigen persoonlijke eigenschappen gaan kijken die ervoor zorgen dat ze zich niet gelukkig of ongezond voelen. Daarnaast is het van belang het onderwerp werkdruk en persoonlijk leiderschap terug te laten komen op bijeenkomsten, in jaargesprekken of bij de koffietafel. Een open cultuur waarin het onderwerp bespreekbaar is, maar niet belandt in een klaagzang. Spreek elkaar aan op negativiteit. Laat de keuzes over werkomstandigheden meer over aan de werknemers in plaats van alles dicht te hameren met regels en systemen en ga terug naar ‘de bedoeling’: is het uren klokken of resultaat? Promoot verder gezonde werkomstandigheden zoals staand vergaderen, het nemen van pauzes, of mindfulness.
Creëer omstandigheden waaronder jouw medewerkers zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Wees vooral het goede voorbeeld. Mensen leren van ‘modellen’, dus doe zelf wat jij wil zien van jouw medewerkers.
Training volgen over hoe het brein in te zetten voor minder werkdruk en meer werkgeluk? Bekijk onze trainingen of bel ons voor een kop koffie en open gesprek.